مثبت نیوز – این روزها که کمبود آب در تهران به موضوع داغ رسانهها و نگرانی مردم تبدیل شده، معمولاً انگشت اتهام به سوی دو عامل آشنا نشانه میرود؛ خشکسالی و افزایش مصرف در نتیجه رشد جمعیت.
بیتردید این دو عامل نقشی اساسی دارند، اما پژوهشی که در مجله Nature Sustainability در سال 2023 منتشر شده است، پرده از جنبه دیگری برمیدارد که کمتر به آن پرداخته شده است؛ نابرابری اجتماعی.
بر پایه گفتههای مدیرعامل وقت شرکت آب و فاضلاب استان تهران، ۴۷ درصد آب شرب پایتخت در مناطق یک تا سه مصرف میشود و سرانه مصرف آب در مناطق یک تا سه تهران، ۴۳۰ لیتر بهازای هر نفر است. این مصرف نابرابر، ساختار تأمین و مصرف را بهشدت آسیبپذیر میکند. درحالیکه اکثریت شهروندان، آب را با صرفهجویی و فقط برای نیازهای ابتدایی همچون آشامیدن، بهداشت و پختوپز به کار میبرند، گروهی محدود از ثروتمندان، آب را برای مصارف لوکس و غیرضروری استفاده میکنند: باغهای وسیع و همیشهسبز، استخرهای خصوصی که برای پُرشدن به هزاران لیتر آب نیاز دارند و چمنهایی که آبیاری مداوم میطلبند؛ آن هم درست زمانی که مخازن اصلی شهر خالیتر و خالیتر میشود.
وقتی مقامات مسئول در شهرهایی مانند کیپتاون یا تهران محدودیتهای مصرف آب وضع میکنند تا ذخایر آب در دوران خشکسالی حفظ شود، این محدودیتها بهطور یکسان بر همه شهروندان تأثیر نمیگذارد. کسانیکه پیشتر آب را تنها برای نیازهای ضروری خود مصرف میکردند، بیشترین فشار را تحمل میکنند و نمیتوانند مصرف خود را بیش از این کاهش دهند. همزمان، ساکنان ثروتمند که توانایی مالی دارند، غالباً راهحلهایی برای دورزدن محدودیتها پیدا میکنند؛ نصب مخازن بزرگ آب، خرید آب از منابع غیررسمی، یا ادامه برداشت از چاههای خصوصی خود.