استان‌های کم‌بارش‌؛ رتبه‌اول صنعت!

مثبت نیوز – شرکت‌های آب‌بر از پتروشیمی گرفته تا نفتی، فولادی، سیمانی، لوازم خانگی بزرگ، معدنی، مجتمع‌های تولید مس، شرکت‌های کشت و صنعت و سایر کارخانه‌های صنعتی را شامل می‌شود.

براساس آخرین آماری که شرکت مدیریت منابع آب ایران، زیرمجموعه وزارت نیرو، از تعداد شرکت‌های صنعتی با بیشترین مصرف آب در سراسر کشور منتشر کرده است؛ استان خوزستان با ۷۴ واحد صنعتی آب‌بر، بیشترین تعداد واحد صنعتی اعم از کارخانه، پالایشگاه، پتروشیمی، شرکت و… را دارد که بیشترین میزان مصرف آب را در میان استان‌های مختلف کشور به خود اختصاص داده‌اند.
پس از آن، استان تهران با ۶۹ واحد صنعتی آب‌بر، دومین استان کشور با بیشترین تعداد واحدهای صنعتی پرمصرف است. در جایگاه سوم، استان فارس قرار دارد که ۵۷ واحد صنعتی آب‌بر را در خود جای داده است. افزون بر این، جایگاه استان‌های دارای آب‌وهوای گرم و خشک در صدر این جدول، توجه‌ها را جلب می‌کند؛ برای مثال، استان اصفهان، چهارمین استان کشور با ۵۳ واحد صنعتی آب‌بر است که طبیعتاً باید میزان مصرف بالایی نیز داشته باشد.
پس از آن، در رده پنجم و ششم استان‌های دارای بیشترین واحد صنعتی آب‌بر، استان‌های خراسان رضوی و کرمان قرار گرفته‌اند که با وجود آب‌وهوای گرم و خشک، به ترتیب ۵۱ و ۴۱ واحد صنعتی آب‌بر را در خود جای داده‌اند.
اما در مقابل، استانی مانند کهگیلویه‌و‌بویراحمد که از نظر اقلیمی در منطقه‌ای کوهستانی تا مرطوب قرار دارد، با تنها ۶ واحد صنعتی آب‌بر، کمترین تعداد واحد صنعتی آب‌بر را در ایران دارد.
به‌طور کلی، استان‌هایی که کمترین واحد صنعتی آب‌بر در کشور را دارند، شامل سیستان‌و‌بلوچستان و کردستان نیز هستند که به ترتیب دومین و سومین استان کشور از نظر کمترین تعداد واحد صنعتی آب‌بر به‌شمار می‌آیند و تنها ۸ و ۹ واحد صنعتی آب‌بر در آن‌ها فعالیت دارد. البته لازم به ذکر است که استان‌های ایلام و اردبیل نیز از نظر تعداد واحدهای صنعتی آب‌بر کاملاً مشابه با کردستان‌اند و تنها ۹ واحد صنعتی در کل استان دارند.
نکته جالب‌توجه دیگر این است که استان البرز، با وجود آنکه اطراف آن شهرک‌های صنعتی واقع شده‌اند، تنها ۱۳ واحد صنعتی آب‌بر دارد. افزون بر این نکته، گفتنی است استان بوشهر، با وجود آنکه بیشترین مصرف آب را میان استان‌های ایران در واحدهای صنعتی خود دارد، تنها دارای ۱۶ واحد صنعتی آب‌بر است.

آخرین گزارش وزارت نیرو حاکی از آن است که استان بوشهر، با وجود داشتن تنها ۱۶ واحد صنعتی آب‌بر، بیشترین مصرف آب را در سراسر ایران دارد و در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۶ میلیارد و ۳۴۶ میلیون مترمکعب آب در واحدهای صنعتی خود مصرف کرده است. پس از آن، استان خوزستان که بیشترین تعداد واحد صنعتی (۷۴ عدد) را در کشور دارد، بیش از یک میلیارد و 620 میلیون مترمکعب آب را در صنایع خود مصرف کرده است. سومین استان از نظر مصرف آب در صنایع، استان فارس است که با ۵۷ واحد صنعتی، در سال ۱۴۰۳ نزدیک به ۱۵۶ میلیون مترمکعب آب را در صنایع خود مصرف کرده است.
در این رتبه‌بندی، استان اصفهان چهارم، قزوین پنجم، کرمان ششم، تهران هفتم، زنجان هشتم و یزد در رتبه نهم قرار دارند.
در رابطه با توزیع متقارن پراکنش جغرافیایی استان‌ها و میزان مصرف آب در صنایع آن‌ها، گفتنی است طبق آخرین آمارهای وزارت نیرو، استان‌های اصفهان، یزد، کرمان، خراسان رضوی و مرکزی، با وجود قرار گرفتن در نواحی کویر مرکزی ایران که رسماً منطقه‌ای خشک محسوب می‌شود و همچنین با وجود آنکه در گروه کم‌بارش‌ترین پهنه‌های ایران در سال‌های اخیر قرار دارند، جزو استان‌هایی هستند که بالاترین سهم را در مصرف آب صنعتی یا کشاورزی دارند.
به‌طور خاص، اصفهان به‌عنوان میزبان صنایع سنگینی چون فولاد مبارکه و ذوب‌آهن، سالانه بیش از ۱۲۲ میلیون مترمکعب آب در صنعت مصرف می‌کند؛ در حالی که زاینده‌رود، منبع اصلی تأمین آب استان، سال‌هاست خشکیده و با وجود شرایط خشکسالی، طبق آخرین گزارش شاخص‌های آب و برق که اخیراً منتشر شده، تنها حدود ۲۶ درصد پر شده و نسبت به سال قبل ۳ درصد افزایش داشته است. وضعیتی مشابه در استان یزد نیز برقرار است؛ یزد به‌عنوان خشک‌ترین استان کشور، در دهه‌های اخیر به قطب تولید کاشی، فولاد، آجر و سرامیک بدل شده است. این در حالی است که بیش از ۹۰ درصد آب مصرفی صنعت در یزد از خط انتقال آب زاینده‌رود تأمین می‌شود، که خود منشأ نارضایتی در مبدأ (استان اصفهان) بوده است.
در سال ۱۴۰۲، با وجود ۳۶ واحد صنعتی، حدود ۵۵ میلیون مترمکعب آب در واحدهای صنعتی یزد مصرف شده است. نکته جالب‌توجه دیگر، حضور استان‌های کرمان و تهران در جایگاه ششم و هفتم کشور از نظر میزان مصرف آب در واحدهای صنعتی است.
بر اساس آخرین گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران (وزارت نیرو)، استان کرمان در سال ۱۴۰۳ حدود ۹۹.۵ میلیون مترمکعب و استان تهران بالغ بر ۹۸ میلیون مترمکعب آب در صنایع خود مصرف کرده‌اند. کمترین میزان مصرف آب در واحدهای صنعتی در سال ۱۴۰۲ مربوط به استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد است که با ۶ واحد صنعتی، تنها ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب آب در صنایع خود مصرف کرده است. پس از آن، استان‌های کردستان و ایلام کمترین میزان مصرف آب را در صنایع داشته‌اند؛ با وجود ۸ و ۹ واحد صنعتی آب‌بر، میزان مصرف آب آن‌ها در صنایع حدود ۸ و ۸.۵ میلیون مترمکعب بوده است. گفتنی است استان قم، که در منطقه‌ای خشک و نزدیک به کویر مرکزی واقع است، با وجود تنها ۱۰ واحد صنعتی آب‌بر، تنها حدود ۱۰ میلیون مترمکعب آب در صنایع مصرف کرده است.

در یک دوره بلندمدت 30 ساله، گیلان با میانگین 810 میلی‌متر بارش رتبه اول بالاترین میزان بارندگی در کشور را داراست، درحالی‌که رتبه 12 را از نظر مصرف آب و رتبه 21 را از نظر تعداد واحد‌های صنعتی آب‌بر در کشور دارد. رتبه دوم میزان بارندگی طی 30 سال اخیر مربوط به کهگیلویه و بویراحمد است اما این استان از نظر مصرف آب و تعداد واحد‌های صنعتی آب‌بر در انتهای جدول قرار می‌گیرد. همچنین استان چهارمحال و بختیاری در حالی رتبه سوم را از نظر میانگین بارش در 30 سال اخیر داراست که هجدهمین استان از نظر مصرف آب در واحد‌های صنعتی آب‌بر در کشور است و رتبه 19 را از نظر تعداد واحد‌های صنعتی آب‌بر داراست.
اما بخش جالب توجه این مقایسه مربوط به استان‌هایی است که دارای شرایط اقلیمی خشک در کشور هستند. استان اصفهان در حالی با وجود میانگین بارش 165 میلی‌متر در 30 سال اخیر، رتبه 25 از نظر میزان بارندگی در کشور را دارد که جزء استان‌ها با بیشترین مصرف آب در بخش‌های صنعتی است و رتبه 4 را از نظر میزان مصرف آب در واحد‌های صنعتی آب‌بر و تعداد واحد‌های صنعتی آب‌بر در کشور دارد. افزون بر این، استان خوزستان با وجود آنکه بیشترین واحد صنعتی آب‌بر در کشور را دارد و دومین استان با بیشترین مصرف آب در صنایع است، رتبه 12 را از نظر بارش در کشور دارد. همچنین استان کرمان درحالی‌که رتبه 6 را از نظر میزان مصرف و تعداد واحد‌های صنعتی آب‌بر در کشور دارد؛ از نظر بارش در رتبه 27 قرار گرفته است. همچنین استان یزد دیگر استانی است که رتبه 31 در میزان بارش را داشته اما در تعداد واحد‌های صنعتی آب‌بر رتبه 7 و در میزان مصرف آب در شرکت‌های آب‌بر در رتبه نهم قرار دارد.