توسط : مثبت نیوز – در سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۹۵، بهرغم افزایش جمعیت کشور درصد رشد سالیانه آن پس از پشت سر گذاشتن دوره بیشزایی دهه ۶۰ همواره نزولی بوده است. سهم سالمندان نیز به جز در بازه زمانی ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵، رشد دوره ای (۱۰) ساله صعودی داشته است به طوری که از رشد منفی ۱۷ درصد در سال ۱۳۵۵ به رشد ۲۸ درصدی در سال ۱۳۹۵ رسیده است. بر اساس پیشبینیهای صورتگرفته، سهم جمعیت سالمند ایران از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۲۱ یعنی طی ۲۳ سال، از ۱۰ به ۲۰ درصد خواهد رسید. این در حالی است که روند تغییرات شاخص مذکور در کشورهای توسعهیافته طی ۷۰ تا ۱۲۰ سال رخ میدهد.
یکی از مهمترین عوامل مؤثر در تشدید مسئله سالمندی کاهش بعد خانوار است. بر اساس دادههای سازمان ثبت احوال کشور از کل ولادتهای رخداده در سال ۱۳۹۹، ۴۰ درصد ولادت مرتبه اول (فرزند اول ۴۰,۸ درصد ولادت مرتبه دوم فرزند)، (دوم)، 14.2 درصد ولادت مرتبه سوم فرزند سوم و 4.3 درصد ولادت مرتبه چهارم و بیشتر است.
براساس آمارهای مرکز پژوهشهای مجلس، ۱۳.۲ درصد از جمعیت استان گیلان و ۴٫۹ درصد از جمعیت استان سیستانوبلوچستان را سالمندان تشکیل میدهند و به این ترتیب استان گیلان بیشترین تعداد سالمند و استان سیستانوبلوچستان کمترین تعداد سالمند را دارد. سهم سالمندان ایران از رشد منفی ۱۷ درصدی در سال ۱۳۵۵ به رشد ۲۸ درصدی در سال ۱۳۹۵ رسیده است.
نسبت پشتیبانی پرداخت بیمه در حال حاضر نسبت به سال 1355 از24 به 0.5 نفر بیمهپرداز به ازای هر مستمریبگیر رسیده است، یعنی به ازای هر مستمریبگیر یک نفر هم بیمه پرداخت نمیکند. با کاهش نسبت جمعیتی جوان کشور پیشبینی میشود که این مشکل بیشتر شود. کمبود زیرساختهای مراقبت از سالمندان یکی دیگر از چالشهای سالمندی جمعیت است به طوری که با در نظر داشتن تعداد ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت سالمند در کشور باید اذعان داشت که در حال حاضر به ازای هر ۷۰۰ سالمند یک تخت مراقبت از سالمند وجود دارد. این در حالی است که شاخص مذکور در کشورهای توسعهیافته معادل یک تخت به ازای هر ۱۸ سالمند است. یکی دیگر از مهم ترین چالش های سالمندی، ناپایداری نظام رفاهی کشور است. افزایش امید به زندگی دوره دریافت مستمری در دوران سالمندی افزایش یافته است به طوری که در سال ۱۳۵۸، شاغلان با متوسط حدود ۲۷ سال خدمت بازنشسته میشدند و با توجه به میزان امید به زندگی در همان سال (57،5) سال به طور متوسط حدود ۱۱سال حقوق بازنشستگی دریافت میکردند.
این در حالی است که در حال حاضر متوسط سن بازنشستگی در ایران برای مردان حدود ۵۲ سال و برای زنان حدود ۵۰ سال است. با سن امید به زندگی ۷۲ سال برای مردان و ۷۶ سال برای زنان، به طور متوسط مردان حدود ۲۰ سال و زنان حدود ۲۶ سال مستمری دریافت میکنند.
افزایش آمار تجرد قطعی در سال ۱۳۹۵ در سالمندان حدود ۸۰,۰۰۰ نفر بوده اما با توجه به افزایش تجرد قطعی در گروه بالای ۴۰ سال، پیشبینی میشود که در سال ۱۴۱۰ کشور با بیش از یک میلیون نفر سالمند با تجرد قطعی روبهرو شود. در سال ۱۴۰۰ آمار تجرد افراد ۳۱ تا ۳۹ ساله، ایران حدود ۲٬۱۰۰,۰۰۰ نفر پسر و حدود ۲,۱۰۰,۰۰۰ نفر دختر بوده که در دهههای آینده بهتدریج وارد دوره سالمندی خواهند شد.براساس گزارشی از سوی مرکز پژوهشهای مجلس؛ ازدواج مردان هرگز ازدواج نکرده، از ۵۵ سالگی به بعد بر خلاف زنان روند رو به رشدی داشته و از 20.7 برای مردان هرگز ازدواج نکرده ۵۰-۵۴ ساله به 27.7 برای مردان مشابه در گروه سنی ۶۵ ساله و بیشتر میرسد. میزان ازدواج مردان ۶۵ ساله و بیشتر هرگز ازدواج نکرده بالاتر از میزان ازدواج زنان مشابه در این گروه سنی است. 27.7ازدواج به ازای هزار مرد ۶۵ ساله و بیشتر هرگز ازدواج نکرده در مقایسه با دو ازدواج برای زنان هرگز ازدواج نکرده این گروه سنی. تعداد زنان هرگز ازدواج نکرده در تمام گروههای سنی بعد از ۴۰ سال بیشتر از مردان هرگز ازدواج نکرده در این گروههای سنی است. این در حالی است که در تمام گروههای سنی زیر ۴۰ سال، تعداد زنان هرگز ازدواج نکرده تقریبا کمتر از مردان با این ویژگی بوده است.
