توسط : مثبت نیوز – پلین ماویلی، صبح یکی از روزهای سرد آنکارا، از خودروی سازمانیاش پیاده و به سمت مجلس نمایندگان رفت.
ماویلی مدیر سیاستگذاری عمومی خاورمیانه، شمال آفریقا و ترکیه در نتفلیکس است. او را در ژانویه 2025 به پارلمان احضار کردند تا به نمایندگان توضیح دهد، نتفلیکس دقیقاً در ترکیه چه کار میکند.
مدیران نتفلیکس روز پنجشنبه در کمیسیون پلتفرمهای دیجیتال پارلمان ترکیه با پرسشهای دقیقی روبهرو شدند و ضمن پرداختن به نگرانیها در مورد سیاستهای محتوا و شفافیت، چالشها و دستاوردهای خود را در برنامههایشان آشکار کردند. مطالب مدیر سیاستگذاری عمومی نتفلیکس در منطقه به سه محور خلاصه میشود: 1. در سال ۲۰۲۴، محتوای ترکیهای به مدت ۲۷ هفته از ۵۲ هفته، جزء ۱۰ رتبه برتر جهانی بود. 2. ۸۰ درصد از بینندگان محصولات ترکیهای در چهار هفته اول انتشارشان از مخاطبان بینالمللی هستند. 3. نتفلیکس از طریق پروژههای خود برای ۱۳۰۰۰ نفر در ترکیه اشتغال ایجاد کرده است.
نا بر آخرین دادههایی که نتفلیکس از میزان واچتایم و مخاطبان سریالها منتشر کرده، تنها نیم درصد از کل مخاطبان نتفلیکس محتوای سریالهای ترکیهای را از این پلتفرم تماشا میکنند. نکته قابل توجه اینجاست که از این مقدار نیم درصد، بخش مهمی خود مخاطبان ترکیهای نتفلیکس هستند که محتواها را از طریق این پلتفرم تماشا میکنند. بنا بر آمار پایگاه آمریکایی «Fabric Data» حدود 42 درصد از خانوارهای ترکیهای اشتراک نتفلیکس دارند و نزدیک 73 درصد از مردم ترکیه محتوای VOD تماشا میکنند. نکته قابل توجه اینجاست که میزان مخاطبان نتفلیکس در ترکیه بیش از دو برابر پرمخاطبترین پلتفرم بومی آنها (اکسن Exxen، 13 درصد مخاطب دارد) تماشاگر گرفته است. از این آمار میتوان اینطور نتیجه گرفت که بخش مهمی از جامعه ترکیه، از سریالهای ترکیهای فاصله گرفتهاند و محتوای درون نتفلیکس یا سریالهایی که ترکها با مشارکت نتفلیکس میسازد.
با یک حساب سر انگشتی میتوان متوجه شد که نتفلیکس در ترکیه حدود 10 میلیون مشترک دارد. این یعنی نتفلیکس فقط از اشتراک خریدن ترکها 50 میلیون تا 87 میلیون دلار در هر ماه درمیآورد (قیمت هر اشتراک نتفلیکس در ترکیه 5 تا 8 دلار است). این رقم سوای درآمد تبلیغاتی است که مخاطبان ترک برای پلتفرم آمریکایی پدید میآورند.
دو قطب اصلی سریالسازی در شرق عالم ترکیه و کره جنوبی هستند که هر دو بازار اصلیشان را نه در پلتفرمهای بومی بلکه در نتفلیکس ترسیم میکنند. با این حال عملکرد کرهایها در نسبت با ترکها به قدری چشمگیر است که کره را مهمترین تولیدکننده محتوای سریالی در شرق عالم میکند. بنا بر آخرین آمار حدود 9 درصد از کل مخاطبان نتفلیکس، مخاطب کیدراما و سریالهای کرهای پخش شده در نتفلیکس هستند و این یعنی کرهایها 18 برابر ترکها مخاطب میگیرند و پس از آمریکا بالاترین میزان مخاطب سریال را به خودشان اختصاص دادهاند.
از سال 2023 تاکنون، میزان 0.5 درصد مخاطبان نتفلیکس تغییری نکرده است و این یعنی هر سال همین عدد 0.5 درصد – با یک شیب صعودی نامحسوس- تکرار شده است. با این همه آنچه نتفلیکس در ترکیه میخواهد در کوتاهمدت به دست نمیآید. موضوع اینجاست که نتفلیکس مخاطب شرق آسیا را به واسطه تولیدات کرهای به دست آورده است و مخاطبان آمریکای لاتین هم تولیدات آمریکایی را تماشا میکنند. اروپاییها هم که نسبتشان با نتفلیکس مشخص است و از مخاطبان این پلتفرم به حساب میآیند. در این بین میماند غرب آسیا و آفریقا. نتفلیکس برای به دست آوردن مخاطبان این دو پهنه جمعیتی، مجبور است روی محتوایی تمرکز کند که این مخاطبان در حال حاضر تماشایش میکنند. بر همین اساس سرمایهگذاری روی سریالهای مصری و ترکیهای منطقی به نظر میرسد. البته از آنجایی که ترکیه برخلاف مصر صنعت سریالسازی منسجمتری دارد و از نظر خط قرمزهای فرهنگی بازتر به نظر میرسد، گزینه مطلوب نتفلیکس برای سرمایهگذاری است. بر همین اساس هم ساختن سریال با ترکها – هرچند که در نتفلیکس دیده نشود- باز هم منطق سرمایهگذاری دارد و میتواند به مرور زمان، جامعه غرب آسیا، بالکان و بخشی از آفریقا را به سمت محتواهای ترکیهای جذب کند.
نکتهای که در پس آن عدد 0.5 درصد پنهان مانده، تغییر بنیادینی است که نتفلیکس در «ساختار» سریالسازی ترکیه ایجاد کرده است. تا پیش از این، جهان سریالهای ترکی را با قسمتهای طولانی ۱۲۰ دقیقهای، سناریوهای کشدار و ملودرامهای خانوادگی بیپایان میشناخت؛ فرمتی که دقیقاً برای پرکردن آنتن شبکههای ماهوارهای و فروش تبلیغات طراحی شده بود. اما نتفلیکس با سرمایهگذاری روی پروژههای جدید درخت زیتون و خیاط، استاندارد جدیدی را به صنعت سرگرمی ترکیه تحمیل کرد: سریالهای ۸ تا ۱۰ قسمتی با ریتم تند، کیفیت سینمایی و فیلمنامههایی که از خط قرمزهای محافظهکارانه«RTÜK» (شورای عالی رادیو و تلویزیون ترکیه) عبور میکنند.
این تغییر فرم، استدلالی قوی برای آن سرمایهگذاری به ظاهر نامعقول است. نتفلیکس در حال تربیت نسل جدیدی از مخاطبان در ترکیه و خاورمیانه است که دیگر حوصله سریالهای ۲۰۰ قسمتی شبکههای سنتی را ندارند. درواقع، آن 0.5 درصد شاید از نظر کمّی کوچک باشد؛ اما از نظر کیفی، «مخاطبان وفادار مدرن هستند. کسانی که حاضرند پول بدهند تا کیفیت بالاتر و سانسور کمتر ببینند. نتفلیکس دارد ذائقه منطقه مناMiddle East and North Africa را دستکاری میکند تا در بلندمدت، رقبای بومی که همچنان درگیر فرمتهای سنتی هستند، عملاً از دور خارج شوند.
مسئله دوم، اقتصادی-سیاسی است. دلیل دیگری که نتفلیکس باید ترکیه را به عنوان «هابHub» تولید محتوا انتخاب کند؟ پاسخ در «هزینه نهایی» و «نزدیکی فرهنگی» نهفته است. تولید یک اپیزود سریال با کیفیت نتفلیکسی در استانبول، کسری از هزینه تولید همان کیفیت در سئول، لندن یا لسآنجلس است. با سقوط ارزش لیر در سالهای اخیر، ترکیه به بهشت ارزانقیمت نتفلیکس تبدیل شده است.
از سوی دیگر، ترکیه نقشی را بازی میکند که هیچ کشور دیگری در خاورمیانه توانش را ندارد: نقش «پل». محتوای کرهای (با وجود محبوبیت بالا) همچنان برای مخاطب عرب یا شمال آفریقا، «خارجی» محسوب میشود؛ اما محتوای ترکی دارای اشتراکات مذهبی، معماری، غذایی و سنتی است. نتفلیکس میداند که برای نفوذ به عمق بازارهای بسته عربستان، مصر و حتی پاکستان، نمیتواند صرفاً با «استرنجر تینگز» یا سریالهای کرهای جلو برود. او به محتوایی نیاز دارد که «بوی خودی» بدهد؛ اما «ظاهر جهانی» داشته باشد. سریالهای ترکیهای نتفلیکس، درواقع «اسب تروآ»ی این پلتفرم برای فتح بازارهایی هستند که هنوز به فرهنگ استریمینگ غربی اعتماد ندارند.
باید به یاد داشت که بازی نتفلیکس، بازی «انحصار» است. اگر نتفلیکس امروز در ترکیه (و به تبع آن در منطقه نفوذ فرهنگی ترکیه) سرمایهگذاری نکند، فضا را برای غولهای دیگری مثل «دیزنی پلاس» یا «آمازون پرایم» خالی کرده است. آن ۰.۵ درصد مخاطب فعلی، حکم سرپل را دارد. آمارها نشان میدهد که ضریب نفوذ اینترنت و گوشیهای هوشمند در خاورمیانه و آفریقا با سرعتی سرسامآور در حال رشد است. آن مخاطبی که امروز سریال ترک را از ماهواره میبیند، فردا مشتری بالقوه است. استدلال نهایی مدیران نتفلیکس احتمالاً این است: «ما باید آنجا باشیم و زیرساخت (استودیوها، بازیگران، کارگردانان) را در انحصار خود بگیریم، قبل از اینکه مخاطب سنتی ماهوارهای، تصمیم بگیرد دکمه «خرید اشتراک» را فشار دهد.» درواقع، هزینهای که نتفلیکس امروز میکند، هزینه «حفظ قلمرو» در برابر رقبای آینده است، نه لزوماً سودآوری لحظهای.
