مثبت نیوز – زهرا خورشیدی: حراجهای هنری سابقهای بیش از ۲۵۰۰ سال دارند و اولین خانه حراجی که در اروپا شروع به فعالیت کرد حراجخانهی استکهلم در سوئد بود که از قدیمیترین حراجخانهی جهان شناخته میشود.
در قرن هجدهم با صنعتیشدن جهان، حراجها نیز به روشی تخصصیتر در اروپا و آمریکا سر بر آوردند و تأسیس حراجخانههای کریستیز و ساتبیز سنگ بنایی برای سیستماتیک شدن این روش از معامله شد.
در ایران با اینکه تاریخ دقیقی از شکلگیری اولین حراجها وجود ندارد؛ اما شواهدی از رقابت در افزایش قیمت برای تصاحب یک کالا در متون کهن و قدیمی به چشم میآید که برای اشاره به این بازار از اصطلاح «هل من یزید»(به معنای آیا کسی است بر قیمت بیفزاید) استفاده شده و به طور دقیقتر محمد غزالی در کتاب «کیمیای سعادت» به مزایده بهعنوان معاملات مسلمانی اشاره کرده است.
دوره جدید حراج در ایران به دورهی پهلوی برمی گردد که بستر اولین حراج های هنری در ایران فراهم می شود، تا قبل از دهه ۴۰ هنرمندان معمولاً نگاهی مقدس به آثار هنری داشتند و فروش آن را بیارزشی به آثار خود میدانستند به همین خاطر علاقهای به فروش آنان نشان نمیدادند؛ اما در دهه ۴۰ و ۵۰ نظر مردم رو به تغییر گذاشت و باعث شکلگیری جریان تازهای شد با اینکه حراجخانهای در این دوران ساخته نشد؛ اما جشنوارههایی همچون هنر شیراز مکانی بود برای برپایی گالری و نمایشگاههایی که آثار هنری در آن به فروش میرسید.
اولین حضور ایران در حراجهای بین المللی بر میگردد به ۳ خرداد سال ۱۳۸۵ با فروش اثری از فرهاد مشیری در حراج کریستیز در شعبه دبی و بعد از آن پای هنرمندان دیگری همچون پرویز تناولی، سهراب سپهری، علی بنیصدر و بهمن محصص به این حراج باز شد که فروش قابلتوجهی داشتند برای مثال مجسمه برنزی «هیچ» از پرویز تناولی به قیمت ۱۳۳ هزار پوند، نقاشی سهراب سپهری (از مجموعه ۳ درخت) به قیمت ۲۱۲ هزار پوند، تابلوی «مینوتور» اثر بهمن محصص به ارزش ۵۴۹ هزار پوند و اثر علی بنیصدر با عنوان «تعقیب» ۵۵۷ هزار پوند فروخته شد.
آغاز رسمی حراج در ایران به سال ۱۳۹۰ برمیگردد که توسط خیریه بهنام دهشپور و همکاری گالری شیرین برگزار شد. فروش خوب این حراج راه را برای دیگر حراجهای هنری در بازار تهران باز کرد.
پس اینکه یک سال از اولین حراج رسمی در تهران گذشت این بار حراج تهران در ۲۹ خرداد ۹۱ به دست دکتر علیرضا سمیعآذر برپا شد که شباهتهای زیادی با حراجیهای معروف جهان دارد.
خیریهی «رعد»، یکی از نخستین حراجهایی بود که با همکاری چند گالری در سال ۱۳۹۲ شروع به فروش آثار هنری کرد و پس از چند دوره به کار خود پایان داد. در سال ۱۳۹۳، «حراج ملی» با تمرکز بر آثار هنری سنتی، فرش و صنایعدستی آغاز به کار کرد. این حراج زمانبندی مشخصی برای برگزاری هر دوره خود نداشت و سرانجام پس از هفت دوره فعالیت در تیر ۱۴۰۱ آخرین دوره را برگزار کرد و به کار خود خاتمه داد.
در سال ۱۳۹۵ گالری «ترانه باران» حراجی خصوصی خود را با تمرکز بر آثار خوشنویسی و نقاشیخط آغاز کرد، اما پس از چند دوره فعالیت آن هم متوقف شد.