مثبت نیوز – تصاویری از قدمزدن و «انتظار» ترامپ برای همتای روسش منتشر شد، پوتین از پلههای هواپیما پایین آمد و با ترامپ دست داد. طولی نکشید که تصویری از این خوشامدگویی با فرش قرمز منتشر شد که برای ترامپ حامل پیام ضعف بود: «پوتین حین (احتمالاً) احوالپرسی با ترامپ، دستش را بالا آورده و با انگشت اشارهاش با او حرف میزند.» تصویری که مشابه آن پس از حدود سه ساعت گفتوگو منتشر شد اما با این تفاوت که این بار انگشت اشاره ترامپ پوتین را نشانه گرفته بود.
عملیات روانی که بامداد جمعه در منتهیالیه شمال غربی قاره آمریکا رخ داد، یکسویه نبود و هر دو طرف سعی کردند بازیگر خوبی باشند.
سلام همسایه!
آلاسکا برای این دیدار انتخابی معنادار بود. سرزمینی که در سال ۱۸۶۷ از امپراتوری روسیه به آمریکا واگذار شد، در جنگ جهانی دوم بهعنوان مسیر حیاتی ارسال تجهیزات به شوروی نقش ایفا کرد و تنها با گذر باریک تنگه برینگ از خاک روسیه جدا میشود. پوتین با هوشمندی با یادآوری این پیشینه، ترامپ را «همسایه عزیز» خطاب کرد؛ عبارتی که هم پیام دوستی در خود داشت و هم به پیوندهای تاریخی میان دو کشور اشاره میکرد.
فرش قرمز برای پوتین
مذاکرات در پایگاه مشترک «المندورف–ریچاردسون» در شهر انکوریج آلاسکا برگزار شد. این پایگاه، با توجه به موقعیت استراتژیکش نزدیک به روسیه، خود زمینهای برای نمایش قدرت نظامی بود. با این حال، نمایش قدرت به گونهای برنامهریزی شده بود که بیش از آنکه پیامی برای دشمنان داشته باشد، به تقویت وجهه پوتین میپرداخت.
پیش از آغاز نشست، بمبافکنهای رادارگریز B-2 و جنگندههای F-35 آمریکایی به پرواز درآمدند. این پرواز که برای نمایش قدرت طراحی شده بود، این بار در استقبال از رئیسجمهور روسیه به کار گرفته شد. این اقدام نمادین و ثبت قابی از قدمزدن این دو روی فرش قرمز، استقبال گرم ترامپ و پرواز جنگندهها واکنش رسانههای اروپایی را برانگیخت.
پوتین، که از زمان آغاز جنگ در اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، از سوی غرب منزوی شده بود، با این استقبال گرم و غیرمعمول روبهرو شد. سوار شدن او بر خودروی لیموزین زرهی رئیسجمهور آمریکا، معروف به «هیولا»، یکی دیگر از نشانههای این استقبال ویژه بود. این حرکت که برخلاف پروتکلهای معمول بود، به یک نقطهعطف تبلیغاتی تبدیل شد. پوتین که از پنجره خودرو لبخند میزد، این صحنه را به عنوان نمادی از پایان انزوای خود به جهان مخابره کرد. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز به سرعت از این فرصت استفاده کرد و در کانال تلگرام خود نوشت: «سه سال است که رسانههای غربی از انزوای روسیه حرف میزنند و امروز دیدند که چگونه فرش قرمز در ایالات متحده از رئیسجمهور روسیه استقبال کرد.»
دیپلماسی با سویشرت 120 دلاری
لباس سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، یکی دیگر از ابزارهای عملیات روانی در این دیدار بود. او با سویشرتی وارد آلاسکا شد که روی آن حروف «СССР» به معنی اتحاد جماهیر شوروی نقش بسته بود. این انتخاب لباس، صرفاً یک انتخاب شخصی نبود و یک بیانیه سیاسی به نظر میرسید که روسها و اوکراینیها «یک ملت» هستند و خاک اوکراین زمانی متعلق به روسیه بوده است. این حرکت با واکنشهای مختلفی روبهرو شد. گابریلیوس لندسبرگیس، وزیر خارجه سابق لیتوانی، با طعنه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مذاکرهکنندهای که سویشرت اتحاد جماهیر شوروی پوشیده میگوید: «فقط نصف اوکراین را به ما بدهید، قول میدهیم متوقف شویم.» بلاگرهای مد روس نیز به سرعت جزئیات سویشرت ۱۲۰ دلاری شرکت «سلسُوِت» را منتشر کردند و سوار بر این موج شدند.
بفرمایید مرغ کییفی
اتفاق دیگری که رخ داد، سرو کردن مرغ اوکراینی (Chicken Kyiv) در پرواز خبرنگاران روس به آلاسکا بود. مارگاریتا سیمونیان، سردبیر شبکه راشاتودی (RT)، این موضوع را در شبکههای اجتماعی منتشر کرد. این اقدام به سرعت توسط مبلغان کرملین مورد استفاده قرار گرفت. سرگئی مارکوف، خبرنگار نزدیک به کرملین در این باره نوشت: «پوتین و ترامپ باید زلنسکی را به یک «مرغ کیافی» تبدیل کنند.»
پاسخ بیکلام به خبرنگاران
نشست خبری پیش از مذاکره هم بیش از آنکه به ارائه اطلاعات بپردازد، یک نمایش بدون عایدی بود. ترامپ و پوتین به هیچ پرسشی پاسخ ندادند. این اتفاق به هدف پوتین از کنترل کامل روایت کمک کرد. پوتین که معمولاً در نشستهای خبری از پیش برنامهریزیشده در روسیه شرکت میکند، در آلاسکا با پرسشهای معذبکننده خبرنگاران غربی روبهرو شد. به نظر میرسید که او از این فضا ناراحت است. وقتی خبرنگاران با سروصداهای بلند و نامفهوم سعی میکردند پوتین را درباره جنگ اوکراین بازخواست کنند، او با نمایش حرکات عجیب در صورتش و شانه بالا انداختن از پاسخها طفره میرفت و زبان بدنش اعلام میکرد که متوجه سؤالات درهم خبرنگاران نمیشود.
انتقاد پوتین از انتخابات آمریکا
با وجود اینکه مذاکرات به هیچ توافق ملموسی برای پایان جنگ منجر نشد، ترامپ به این دیدار نمره «۱۰ از ۱۰» داد. ترامپ به پوتین اجازه داد تا در غیاب بایدن، درباره انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا و «دستکاری» آن صحبت کند. پوتین به ترامپ گفت: «انتخابات شما دستکاری شد، چون رأیگیری پستی دارید» و «تو آن انتخابات را با اختلاف زیادی بردی.» پوتین با این جملات از یک طرف به روایت «انتخابات دزدیده شده» ترامپ کمک کرد و از سوی دیگر سیستم انتخاباتی ایالات متحده را زیر سؤال برد.
ترامپ در مصاحبه با فاکسنیوز ابراز خرسندی کرد که پوتین گفته است «اگر من رئیسجمهور بودم، جنگ روسیه با اوکراین هرگز اتفاق نمیافتاد.» این جمله به عنوان یک پیروزی تبلیغاتی برای او به حساب آمد. در پایان، ترامپ پیامی مستقیم به زلنسکی فرستاد: «توافق کن.» این رویداد که قرار بود فرصتی برای صلح باشد، به صحنهای برای نمایش قدرتنمایی، تبلیغات و جنگ روانی تبدیل شد. درنهایت، حواشی و نمادها بودند که تیتر رسانهها شدند نه اصل مذاکره.
اسکان خبرنگاران روس در بیمارستان کووید
خبرنگاران روس که در ورزشگاه تیم هاکی محلی اسکان داده شده بودند نیز بخشی از این نمایش بودند. این وضعیت که به دلیل پر شدن ظرفیت هتلها از سوی رسانههای بینالمللی رخ داده بود، نشان از اولویتبندیهای متفاوت رسانهها در این رویداد داشت. گاردین گزارش داد خبرنگاران روس در مکانی که قبلاً بیمارستان موقت کووید بود و با تختهای ارتشی صلیب سرخ تجهیز شده بود، اقامت داشتند. این شرایط هرچند ممکن است تصادفی به نظر برسد، اما میتواند به عنوان یک پیام رسانهای برداشت شود. درنهایت، دیدار پوتین و ترامپ در آلاسکا، نمونهای واضح از این واقعیت بود که در دنیای سیاست مدرن، ظاهر بر باطن غلبه دارد. آنچه درنهایت اهمیت یافت، نه توافقهای پشت درهای بسته، بلکه تصاویر فرش قرمز، پرواز نمایشی جنگندهها، سویشرت لاوروف و سخنان ترامپ درباره انتخابات آمریکا بود. این حواشی، به طور هدفمند طراحی و به کار گرفته شدند تا روایتهای مورد نظر دو رهبر را به جهان مخابره کنند، درحالیکه موضوع اصلی مذاکرات، یعنی پایان دادن به جنگ اوکراین به حاشیه رانده شد.
دیدار در مسکو
در پایان نشست، ترامپ از پوتین تشکر کرد و ابراز امیدواری کرد که بهزودی دوباره همدیگر را ببینند. پوتین با خنده و به زبان انگلیسی پاسخ داد: «دفعه بعد در مسکو.» ترامپ هم گفت: «شاید بابت این حرف کمی تحت فشار قرار بگیرم، اما احتمال دارد این دیدار واقعاً انجام شود.»