سازمان ملی زمین و مسکن دوبرابر مساحت زمین‌های مسکونی کل کشور زمین خالی در اختیار دارد

مثبت نیوز – سهم هزینه زمین در قیمت تمام‌شده مسکن طی سال 1400 در مراکز شهری کشور به 47درصد و در پایتخت تا 70درصد می‌رسد.

نگاهی به‌صورت مالی حسابرسی‌شده سال 1402 سازمان ملی زمین و مسکن به عنوان متولی اصلی تامین اراضی موردنیاز تولید مسکن در کشور نشان می‌دهد، 18میلیارد متر مربع، معادل یک میلیون و 814 هزار هکتار زمین بایر و دایر به ارزش 45هزار میلیارد تومان، در تملک این سازمان وابسته به وزارت راه‌و‌شهرسازی قرار دارد.

براساس آخرین گزارش بانک مرکزی از وضعیت بازار مسکن در شهریورماه امسال قیمت هر مترمربع مسکن معامله‌شده در تهران به 88.5 میلیون تومان رسیده است. از طرفی آخرین آمارهای گزارش هزینه-درآمد مرکز آمار ایران که مربوط به سال 1402 بوده نشان می‌دهد سهم مسکن از سبد هزینه‌های خانوارهای شهری در کل کشور به 42.4 درصد و در استان تهران به 55.8 درصد رسیده است. قطعا این مقدار در شهر تهران درصد بالایی از درآمد خانوار را به خود اختصاص داده که توانسته میانگین وزنی استان را تا 56 درصد برساند. آن هم درحالی‌که براساس استانداردهای جهانی سهم مسکن از سبد هزینه‌ خانوار نباید از 30 درصد تجاوز کند. این هزینه نجومی مسکن امروز گستره فقر مسکن را تا دهک‌های 7 و 8 کشانده است و در نتیجه تمام آنچه در دهه‌های اخیر در حوزه مسکن اتفاق افتاده، میانگین مدت زمان انتظار برای خانه‌دار شدن برای هر ایرانی به بیش از 48 سال و برای تهرانی‌ها به بیش از یک و نیم قرن می‌رسد. از طرفی بنا به گفته عباس صوفی، عضو کمیسیون عمران مجلس مطابق آمار اعلامی کارشناسان وزارت راه و شهرسازی ناترازی مسکن در کشور در حال حاضر به 7 میلیون واحد می‌رسد. بررسی آمار میزان ساخت‌و‌ساز سالانه مسکن در چند دهه اخیر نشان می‌دهد بخش بزرگی از این ناترازی ریشه در رکود عمیق ساخت‌و‌ساز در دهه 90 دارد. رکودی که طی آن تعداد صدور پروانه مناطق شهری کشور بین سال‌های 1393 تا 1396 به کف سال 1383 برگشت و انباشت تقاضای شدیدی را به بازار مسکن تحمیل کرد که در نتیجه آن بازار مسکن طی 10 سال، 12 بار جهش قیمت را تجربه و اجاره‌بهای مسکن در پایان دهه نسبت به سال ابتدایی دهه، 3 برابر رشد کرد.

طابق آمارهای رسمی، نگاهی به روند افزایش قیمت دلار، زمین و مسکن در سه دهه اخیر نشان می‌دهد در بازه سال‌های 1370 تا 1402، دلار غیررسمی رشدی 366 برابری (حدود 36هزار درصد) داشته است اما در همین بازه مسکن با رشد 1600 برابری (حدود 159 هزار درصد) از 47.5هزار تومان به حدود 76میلیون تومان (میانگین سالانه) و زمین در شهر تهران با رشد 3447 برابری (حدود 345 هزار درصد) از متری 35هزار تومان در سال 1370 به بیش از 121میلیون تومان در سال 1402 افزایش پیدا کرده است.

آمارها می‌گوید سازمان ملی زمین و مسکن وابسته به وزارت راه و شهرسازی، یک میلیون و 814 هزار هکتار زمین در محدوده و حریم شهرها تملک کرده است. برای درک میزان بزرگی اراضی تحت تملک وزارت راه و شهرسازی همین کافی است که یک میلیون و 814هزار هکتار زمین، معادل 29.5 برابر مساحت 615 کیلومتری شهر تهران است. این یعنی سازمان ملی زمین و مسکن با زمین‌هایی که در محدوده و حریم شهرها دارد، می‌تواند 29 شهر به گستره تهران بسازد. اما با درنظر گرفتن تقاضای موجود مسکن اصلا نیازی به واگذاری تمام این اراضی نیست؛ حسابی سرانگشتی نشان می‌دهد که با عرضه کمتر از 6درصد اراضی تحت تملک وزارت راه (با احتساب معابر و سایر زیرساخت‌های شهری 12 تا 15درصد از اراضی ذخیره شهری)، می‌توان 10میلیون خانوار را صاحب خانه‌های 100متری کرد و پرونده ناترازی 7میلیونی مسکن را یکبار برای همیشه بست.