مثبت نیوز – روایتهای مختلفی از تعداد مهاجران افغانستانی در کشور وجود دارد. پرتکرارترین عدد اعلامی رسمی برای مهاجران افغانی 8 میلیون نفر است.
توجه داشته باشیم این جمعیت از کل جمعیت 70 کشور جهان بیشتر است. سنگاپور، دانمارک، نروژ، لبنان، نیوزیلند، عمان، کویت، کرواسی، مغولستان، قطر، بحرین، مالدیو، بلغارستان، صربستان و لیبی ازجمله کشورهای مشهوریاند که در سال گذشته جمعیت اتباع خارجی ایران از کل جمعیت آنها بیشتر بوده است.
هزینه تحصیل هر فرد اتباع خارجی در کشور معادل ۴۲ میلیون تومان میشود. وقتی این عدد را در کنار تحصیل 710 هزار دانشآموز و دانشجو میگذاریم، به بودجهای در حدود 30 همت میرسیم.
حجم یارانه حاملهای انرژی، آب، آموزشوپرورش رایگان، نان و کالاهای اساسی(فقط وارداتی) برای افغانی ها در سال 1402 به 240 هزار میلیارد تومان میرسد.
البته با اضافه کردن یارانههایی همچون حوزه بهداشت و درمان و بخشهای دیگر این رقم سالانه بیش از 7 میلیارد دلار است.
از سال 1393 تاکنون قیمت آرد نانواییها تغییری نداشته و یارانه این محصول (تفاوت قیمت گندم خرید تضمینی و آرد تحویلی به نانوایان) به حدود 96 درصد رسیده است.
بررسی صورت مالی شرکت بازرگانی دولتی ایران نشان میدهد این شرکت در سال 1402 درحالی 157 همت صرف خرید گندم برای تأمین آرد نانواییها کرده که آن را در قالب آرد تنها به مبلغ 32 همت فروخته است. به عبارتی، دولت فقط در سال 1402 برای آرد نزدیک به 125 همت یارانه مستقیم پرداخت کرده است. این رقم به معنی ایجاد کسری بودجه برای دولت بوده که بخشی از آن صرف سفره اتباع خارجی شده است. محاسبات نشان میدهد با درنظر گرفتن جمعیت 86 میلیونی کشور سرانه یارانه نان هر فرد طی سال گذشته نزدیک به 1.5 میلیون تومان (ماهانه 121 هزار تومان) بوده که یارانه اتباع خارجی نزدیک به 11.6 همت میشود.
بخش دیگری از یارانههای اعطایی به اتباع خارجی یارانه کالاهای اساسی است. این یارانه معادل تفاوت قیمت نرخ ارز ترجیحی (28.5 هزار تومانی) با نرخ ارز بازار (55هزار تومان میانگین سال 1402) است. طبق آمارهای بانک مرکزی ایران، در سال گذشته درمجموع 17 میلیارد و 685 میلیون دلار ارز ترجیحی به نرخ 28500 تومان برای واردات کالاهای اساسی و دارو صرف شده است. اگر تفاوت نرخ ارز ترجیحی و بازار را یارانه دولت به مردم حساب کنیم، حجم کل یارانه حدود 468 همت و سهم اتباع خارجی 43 همت خواهد بود.
نکته قابل تامل اینکه آمارها نشان میدهد تا قبل از سال 1400 درحالیکه تراز تجاری بخش کشاورزی و غذای ایران سالانه بین منفی 13 تا 15 میلیون تن به ارزش منفی 3 تا 4.5 میلیارد دلار بوده، این مقدار در سه سال اخیر به 17 تا 23 میلیون تن به ارزش 11 تا 13 میلیارد دلار رسیده است. توجه داشته باشیم جمعیت اتباع واردشده به کشور طی سالهای اخیر از کشورهای جهان و از جمله چندین کشور منطقه بیشتر بوده و این جمعیت نیاز غذایی مازادی را به کشور تحمیل کرده است.
براساس ادعاهای مسئولان کشور از قیمت تمامشده بنزین و گازوئیل، صورت مالی شرکتهای آب و فاضلاب کشور و استانی، صورت مالی توانیر و صورت مالی شرکتهای گاز، میزان یارانه مصرفی اتباع خارجی در بخش انرژی (شامل بنزین، گازوئیل بخش حملونقل، گاز خانگی، برق و آب شرب خانگی) درمجموع بیش از 67 همت خواهد بود.
یکی دیگر از تبعات ورود غیرقانونی اتباع خارجی و فعالیت آنان در بخش غیررسمی اقتصاد، محرومیت دولت و سیستم بیمهای و تأمین اجتماعی کشور از درآمدهای ناشی از مالیات و حق بیمه است. بررسیها نشان میدهد شاغلان کشور در سال 1402 درمجموع نزدیک به 82 همت مالیات حقوق و دستمزد پرداخت کردهاند. با درنظر گرفتن فعالیت 24.5 میلیون شاغل در کشور، سرانه مالیاتی به ازای هر نفر ماهانه حدود 278 هزار تومان و طی یک سال 3.3 میلیون تومانی خواهد بود. پرواضح است این رقم، رقم سرانه بوده و کل شاغلان به واسطه حقوق و دستمزد زیرسقف معافیت و همچنین فعالیت در بخش غیررسمی مالیات نمیپردازند. با این حساب اگر هم این نرخ سرانه را در نظر بگیریم، سهم مالیات از دست رفته دولت 8.7 همت خواهد بود.
درکنار مالیات، حق بیمه نیز ازجمله درآمدهای از دست رفته دولت ایران در موضوع مهاجران است. بررسیها نشان میدهد سرانه حق بیمه پرداختی هر شاغل ایرانی (بهجز شاغلان بخش غیررسمی) طی سال 1402 ماهانه حدود 2.4 میلیون تومان یا معادل سالانه 28.8 میلیون تومان بوده است. با احتساب این عدد، سیستم بیمه و بازنشستگی ایران در سال 1402 حدود 75 همت درآمد از ناحیه عدم پرداخت حق بیمه از سوی مهاجران روبهرو شده است. بر این اساس، مجموع درآمد مالیات و حق بیمه از دست رفته دولت و سیستم بیمهای کشور در سال 1402 نزدیک 80 همت خواهد بود.
لازم به ذکر است طی سال گذشته بدون احتساب سایر صندوقها و بیمههای بازنشستگی و زندگی، فقط سازمان تأمین اجتماعی حدود 704 همت درآمد از حق بیمه شاغلان به دست آورده است. طبق آمارهای سازمان تأمین اجتماعی طی سال گذشته فقط ۵۷ هزار اتباع خارجی تحتپوشش بیمه شغلی تأمین اجتماعی بودهاند، این درحالی است که طی سال گذشته 2.6 میلیون اتباع خارجی در ایران مشغول فعالیتند.