بزرگ‌ترین برنامه‌های فضایی نظامی در دنیا

مثبت نیوز –  برنامه‌های فضایی هم مانند مقوله‌های هسته‌ای، تیغ دولبه هستند و همان اندازه که می‌توانند کاربردهای مختلفی در عرصه‌های گوناگون داشته باشند، به همان اندازه هم قابلیت مخرب بودن دارند.

آمریکا: آمریکا گسترده‌ترین و پیشرفته‌ترین زیرساخت ماهواره‌های نظامی در جهان را در اختیار دارد؛ به طوری که به طور تقریبی 120 تا 130 ماهواره نظامی اختصاصی از این کشور در حال فعالیتند. این کشور برای به دست آوردن این فناوری، طی دهه‌های اخیر با سرمایه‌گذاری و ادغام نزدیک تلاش‌های فضایی نظامی، اطلاعاتی و تجاری، تحت نظر سازمان‌هایی مانند نیروی فضایی آمریکا و دفتر ملی شناسایی است. ماهواره‌های نظامی آمریکا در دسته ماهواره‌های تصویربرداری با وضوح بالا، نظارت الکترواپتیکی به‌موقع، ارسال سیگنال ماهواره‌های اطلاعاتی، برقراری ارتباطات و انتشار الکترونیکی در دنیا را جمع‌آوری می‌کنند. یک روند کلیدی، همکاری رو به رشد با بخش خصوصی است؛ به عنوان مثال، SpaceX در حال حاضر مسئولیت پرتاب بسیاری از محموله‌های نظامی را بر عهده می‌گیرد و «دفتر ملی شناسایی» (NRO) قراردادهای میلیارد دلاری با شرکت‌های تصویربرداری تجاری برای تقویت جمع‌آوری اطلاعات دارد. با تأسیس نیروی فضایی در سال 2019، آمریکا اعلام کرد که فضا یک حوزه جنگی عملیاتی است. تلاش‌های قابل توجهی بر محافظت از ماهواره‌های آمریکا در برابر پارازیت یا حمله و در صورت نیاز بر توسعه فرایندهای مقابله با فضا متمرکز شده است. توانمندی‌های فضایی و ماهواره‌ای که آمریکایی‌ها به آن مجهزند، شاید در ظاهر تنها به منظور بهره‌مندی‌هایی با رویکرد مثبت مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما در حقیقت، ابزاری برای تحت سلطه گرفتن سایر کشورهایی است که از قدرت گرفتن آن‌ها می‌ترسند و تلاش می‌کنند با حمله همه‌جانبه، آن‌ها را به استعمار درآورند.

روسیه: مجموعه ماهواره‌های نظامی روسیه حدود 70 تا 80 ماهواره فعال برآورد شده است؛ اما مقیاس آن کوچک‌تر از آن چیزی است که اتحادیه جماهیر شوروی در اختیار داشت. روسیه به رغم محدودیت‌های اقتصادی، قابلیت‌های فضایی خاصی را به‌ویژه در پشتیبانی اطلاعاتی و استراتژیکی در اولویت خود قرار می‌دهد. این کشور، ماهواره‌های تصویربرداری نوری مانند Persona و Bars-M را برای شناسایی و شبکه‌ای از ماهواره‌های ELINT را تحت سیستم Liana برای رهگیری سیگنال‌ها و ردیابی تحرکات دریایی اداره می‌کند. روسیه منظومه ناوبری GLONASS (شامل 24 ماهواره) را برای ارائه یک سرویس مستقل معادل GPS برای موقعیت‌یابی و زمان‌بندی به ارتش خود حفظ کرده است. روسیه سابقه طولانی در تحقیقات در زمینه سیستم‌های ضد فضایی دارد. این کشور، پروژه‌های «ماهواره‌های قاتل» هم‌مدار را در دوران شوروی به ارث برده و به تازگی موشک‌های ضد ماهواره با صعود مستقیم را آزمایش کرده است. واحدهای جنگ الکترونیک در روسیه همچنین می‌توانند ارتباطات ماهواره‌ای را مختل کنند که با حوادث مکرر اختلال در GPS در اروپای شرقی و مناطق جنگی خود را نشان داده است. دکترین نظامی روسیه، فضا را به عنوان یک میدان نبرد کلیدی برای کاهش برتری فناورانه آمریکا و ناتو در نظر می‌گیرد؛ بنابراین، بر بقای دارایی‌های فضایی خود و توانایی مختلف کردن دارایی‌های دشمنان تأکید دارد.

چین: چین در دو دهه گذشته برای عقب نماندن از رقابت فضایی در دنیا، به سرعت قابلیت‌های فضایی‌نظامی خود را گسترش داده است که نشان‌دهنده هدف آن برای تبدیل شدن به یکی قدرت نظامی است. این کشور در حال حاضر، 60 تا 70 ماهواره نظامی را اداره می‌کند که پس از آمریکا و روسیه، سومین دارنده ماهواره‌های نظامی در دنیا از نظر تعداد به شمار می‌رود. برنامه فضایی چین تحت عنوان ادغام نظامی-غیرنظامی، منابع ارتش آزادی‌بخش خلق را با برنامه‌های غیرنظامی دولتی ترکیب می‌کند تا ماهواره‌های دوگانه را برای ناوبری، ارتباطات و رصد زمین به کار گیرد. ارتباطات امن برای نیروهای چینی توسط مجموعه ماهواره‌های نظامی مانند «تیان لیان» و «شنتونگ/فنگهو» برای ارتباطات تاکتیکی ارائه می‌شود. چین هم مانند سایر ابرقدرت‌ها، در ماهواره‌های هشدار اولیه سرمایه‌گذاری کرده است. مقامات آمریکایی معتقدند چین در حال توسعه یا استقرار حسگرهای فضایی برای شناسایی پرتاب موشک‌ها با کمک فناوری روسی است. چین همچنین در توسعه سلاح‌های ضد ماهواره پیشرو است. این کشور در سال 2007، یکی از موشک‌های خود را علیه یکی از ماهواره‌های خود آزمایش کرد. وسعت برنامه فضایی نظامی چین، از شناسایی مداوم گرفته تا سلاح‌های فضایی پیشرفته، نشان‌دهنده هدف این کشور برای رقابت در آسمان‌ها و جلوگیری از هرگونه برتری فضایی دشمنان در منطقه آسیا و اقیانوسیه است.

اتحادیه اروپا/ ناتو: رویکرد اروپا به ماهواره‌های نظامی با برنامه‌های ملی و تلاش‌های جمعی مشخص می‌شود. قدرت‌های بزرگ اروپایی مانند فرانسه، انگلیس، آلمان و ایتالیا همگی ماهواره‌های نظامی دوگانه خود را توسعه داده‌اند، درحالی‌که اتحادیه اروپا و آژانس فضایی اروپا (ESA) برخی قابلیت‌های مشترک را هماهنگ می‌کنند، به‌عنوان‌مثال، فرانسه مدت‌هاست ماهواره‌های شناسایی نوری را اداره می‌کند و دسترسی به ماهواره‌های راداری ایتالیا و سیستم‌های SAR آلمان را در یک چهارچوب مشترک به اشتراک می‌گذارد. فرانسه همچنین ماهواره‌های ارتباطی نظامی را به کار گرفته و در حال ایجاد یک فرماندهی فضایی یکپارچه است. انگلیس ماهواره‌های ارتباطی نظامی را نیز اجرایی می‌کند؛ برنامه‌ای که ارتباطات امن فراتر از خط دید را برای انگلیس و نیرو‌های متحد فراهم می‌کند. آلمان در دهه 2000 میلادی، یک منظومه راداری شناسایی را مستقر کرد و اکنون در حال ارتقای این منظومه به ماهواره‌های راداری دیگری است و ایتالیا هم از نیاز‌های ملی و نیاز‌های ناتو حمایت می‌کند. اسپانیا، سوئد و سایر کشور‌های عضو ناتو، برنامه‌های محدودتری دارند یا در سیستم‌های دوجانبه مشترکند. اتحادیه اروپا در سطح چندجانبه، در سیستم‌های دومنظوره سرمایه‌گذاری کرده که باعث تقویت سیستم‌های دفاعی آن‌ها می‌شود. ارتش‌ها در اروپا معمولاً قابلیت‌های فضایی خود را به اشتراک می‌گذارند، به‌عنوان‌مثال، ایتالیا و فرانسه به طور مشترک ماهواره Athena-Fidus comsat را اداره می‌کنند و آلمان و فرانسه نیز تصاویر ماهواره‌های خود را به اشتراک می‌گذارند.

هند: هند فضا را به‌عنوان یک بعد حیاتی از امنیت خود می‌شناسد و ازاین‌رو برای همگام‌شدن با رقبای منطقه‌ای خود، مجموعه‌ای از ماهواره‌های نظامی را تولید کرده است. اگرچه برنامه فضایی نظامی هند در مقیاس کوچک‌تری نسبت به آمریکا یا چین قرار می‌گیرد، اما در یک دهه گذشته به‌سرعت رشد کرده است. ماهواره‌های اختصاصی که از سوی دهلی‌نو اداره می‌شوند، تصاویر با وضوح بالا و داده‌های SAR را برای شرایط آب‌وهوایی مختلف ارائه می‌دهند. این دارایی‌ها به هند قابلیت دریافت اطلاعات تصویری مستقلی برای نظارت بر منطق خاص می‌دهد که از آن می‌تواند در حملات نظامی و جنگ‌ها استفاده کند. هند در سال 2019 یک ماهواره اطلاعات الکترونیکی را برای تشخیص تشعشعات راداری پرتاب کرد و نیز برای برقراری ارتباطات نظامی و ارتباطات نیروی دریایی خود بر فراز اقیانوس هند، ماهواره‌های مختلفی را تولید و پرتاب کرده است. نقطه عطف هند در حوزه فعالیت‌های ماهواره‌ای، نمایش یک سلاح ضدماهواره‌ای بود که طی آن، یکی از ماهواره‌های خود را در مدار پایین زمین با یک موشک منهدم کرد که حکایت از ورود این کشور به باشگاه کشور‌های دارای قابلیت ASAT (جنگ‌افزار ضدماهواره) داشت. استراتژی فضایی هند بر دستیابی به استقلال استراتژیک تأکید دارد نمونه آن، استفاده از ماهواره‌های بومی به‌منظور ازبین‌بردن نقاط کور در اطلاعات و تأمین ارتباطات امن در جنگ‌های احتمالی است.