مثبت نیوز – در اوایل دهه ۱۳۸۰، قیمت برق در سطحی بسیار پایینتر از هزینه تمامشده تثبیت شده بود. این در حالی بود که کارشناسان بارها هشدار داده بودند که ادامه این روند منجر به بحران خواهد شد. در سال ۱۳۸۳ تحلیلهایی انجام شد که نشان میداد تعرفههای فعلی برق تنها یک چهارم هزینه تمامشده را پوشش میدهد و اگر این وضعیت ادامه یابد، تا ۱۰ سال آینده شبکه برق کشور با کسری ۴۰ درصدی مواجه خواهد شد؛ علیرغم این حقیقت، آقای حداد عادل سال ۱۳۸۳ قانون «تثبیتقیمتها» یعنی طرح ابتکاری شوم آقای احمد توکلی را عیدی مجلس به مردم برشمرد و این را یکی از ۴ کار بزرگ مجلس هفتم دانست.
نتیجه آن طرح این شد در سال ۱۳۹۱، یارانه پنهان انرژی به این صنایع به ۱۵ هزار میلیارد تومان رسید و این رقمی معادل ۴۰ درصد بودجه عمرانی کشور است و امروز یارانه پنهان انرژی به بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان رسیده است و یارانه بگیران نجومی محصولشان را با دلار آزاد در بازارهای داخلی و خارجی میفروشند.
اجرای طرح هدفمندی یارانهها در سال ۱۳۸۹ وضعیت را بدتر کرد. با تثبیت قیمت برق در سطحی بسیار پایین و توزیع یارانه نقدی، مصرف برق به طور ناگهانی افزایش یافت. آمارها نشان میدهد در سالهای پس از هدفمندی یارانهها، رشد مصرف برق به بیش از ۸ درصد در سال رسید، در حالی که رشد سرمایهگذاری در بخش تولید تنها حدود ۳ درصد بود.
صنایع انرژیبر بزرگترین بهرهبرداران از این وضعیت بودند و هستند. این صنایع که حدود ۴۵ درصد از برق کشور را مصرف میکردند، تنها ۱۲ درصد از درآمد وزارت نیرو را تأمین مینمودند. محاسبات نشان میدهد که در سال ۱۳۹۱، یارانه پنهان پرداختی به این صنایع معادل ۴۰ درصد کل بودجه عمرانی کشور در آن سال بود. جالب اینجاست که بسیاری از این صنایع محصولات خود را با قیمتهای جهانی صادر میکردند و از این رانت بزرگ بهره میبردند.
در نتیجه، نسبت ذخیره به تولید که در سال ۱۳۸۵ حدود ۲۵ درصد بود، تا سال ۱۴۰۰ به ۸ درصد کاهش یافت.